Saturday, July 26, 2014

«គោដំបៅខ្នង ក្អែកហើររំលង រំសាយកន្ទុយ»


(បទកាកគតិ)

គោដំបៅខ្នង ចេញវាលរាល់ដង ចេះតែរអែង
ឃើញបក្សីសត្វ ហើរឆ្វាត់នឹកក្រែង ចុះមកទុំក្លែង
ប្រឡែងដំបៅ។

កុកក្រកក្រសា សេកសារិកា បក្សាក្អែកខ្មៅ
តែងទុំខ្នងគោ ក្រោមថ្ងៃកម្ដៅ សម្លឹងវាលស្មៅ
ចាំចឹកចំណី។

ហេតុនេះសត្វគោ គំនិតគិតធ្លោ គ្មានក្រៅពីអ្វី
បារម្ភចំពុះ របស់បក្សី ខ្វេះខ្វាយក្រញី
ចឹកឆីដំបៅ។

ដូច្នេះពេលណា មានសត្វបក្សា ហើរលើសំដៅ
វាសាយកន្ទុយ បក់រុយបង្អៅ បំបាត់ហ្មងសៅ
នៅក្នុងចិត្តវា។

អ្នកមានកំហុស ដែលធ្លាប់ធ្វើខុស បើទោះបីជា
គ្មានអ្នកណាដឹង គង់នឹងរេរា ចិត្តច្របល់គ្នា
ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។

អារម្មណ៍ពិភាល់ គំនិតគិតយល់ សម្គាល់ស្រមៃ
ចេះតែរអៀស រង្កៀសចិត្តក្រៃ រសើបរាល់ថ្ងៃ
ម៉ៃមិនឈប់ឈរ។

ឮគេស្ដីថា រឿងផ្សេងឯណា តវ៉ាបន្ទរ
ការពារខ្លួនឯង ក្រែងកើតវឹកវរ បញ្ជាក់ជំហរ
រក៍លេសគ្រប់យ៉ាង។

ស្ដាប់ពាក្យចាស់ផ្ដាំ ងាយនឹងចំណាំ ចាំជាសម្អាង
ធ្វើការសង្កេត យកហេតុភស្ដុតាង អំណះអំណាង
រូបរាងអ្នកខុស។

រ័ត្នន៍ សេនា (ភូមិកាព្យ)

Tuesday, July 22, 2014

អាទិត្យ


គោបាត់ទើបធ្វើរបង...


(បទពាក្យ ៨ បន្ទាប់ធម្មតា)

វេលាគោបាត់ចាត់ធ្វើរបង
ដល់រៀបប្រឡងទើបប៉ងខ្វល់ខ្វាយ
ពាក្យចាស់បូរាណបានបរិយាយ
ដល់សម័យអាយវាក្លាយជាត្រូវ។

កាលខ្លួននៅរៀនឃ្លានតែដើរលេង
វីវក់វង្វេងលេងហ្គេមដងផ្លូវ
មេរៀនសាលាគឺថាមិនសូវ
សម្ដីម៉ែឪពុំសូវស្ដាប់ទេ។

ប្រឡងមកដល់អំពល់ពេកពិត
ដូចភ្នែកងងិតឥតយល់អ្វីទេ
ជើងត្បូងលិចកើតអើតលបមើលគេ
លួចលាក់គ្នាន់គ្នេសំណេរចម្លង។

គប្បីប្រយ័ត្នមធ្យ័តរៀងរាល់
ទើបផុតអំពល់កង្វល់សៅហ្មង
ស្ថិតស្ថេរគង់វង្សឥតបាត់បង់ផង
ខកខានបំណងម្ដងវេលាណា។

ឧស្សាហ៍រៀនសូត្ររហូតបានចេះ
ជំនាញចំណេះតម្រិះប្រាជ្ញា
មានភាពងាយស្រូលសម្រួលអាត្មា
មិនលំបាកការនាអនាគត។
...................................

(បទពាក្យ ៩ បែបជាប់ទង)

ដល់គោបាត់ចាត់ចែងឈើធ្វើរបង
ពេលកន្លងម្តងមិនខ្វល់ដល់វាឡើយ
ប្រហែសណាស់ចាស់បានផ្តាំចាំទុកហើយ
បែរកន្តើយស្បើយប្រយ័ត្នបាត់គោស្ញេញ។

កាលនៅរៀនឃ្លានតែដើរអើអូនបង
ជិតប្រឡងហ្មងសៅចិត្តគិតមិនចេញ
ខំខ្នះខ្នែងស្វែងរៀនរកយកចំណេញ

ដល់ពេលចេញវិញ្ញាសារហាចង្គ្រុង។ 

Wednesday, July 16, 2014

«សូវស្លាប់បាកុំឱ្យតែស្លាប់មេ សូវលិចទូកកណ្ដាលទន្លេកុំឱ្យតែភ្លើងឆេះផ្ទះ»


((បទពាក្យ ៧))

កូនតូចកូនធំជុំក្នុងគ្រួ
គាប់គួរកក់ក្ដៅនៅនឹងម្ដាយ
ក្រសាវក្រសោបឱបជាប់កាយ
ទោះទីជិតឆ្ងាយខ្វាយខ្វល់ណាស់។

ដូចមេមាន់ប្រុងក្រុងក្រួញក្រាប
ខ្លាចក្រែងខ្លែងឆាបចាប់យកច្បាស់
មេខំតតាំងឃាំងលោតច្រាស
បម្រះស៊ូប្ដូរនឹងសត្រូវ។

ម្ដាយលោកថ្នាក់ថ្នមបីបមស្និទ្ធ
តែងនៅកៀកកិតជិតជាងឪ
ការងារពុកឆ្ងាយចម្ងាយផ្លូវ
តម្រូវអ្នកម្ដាយកាយចិត្តក្បែរ។

ពួកកូនកក់ក្ដៅនៅជិតម្ដាយ
ចំណាយវេលាការពារថែ
ត្រកាលស្នាលស្និទ្ធត្បិតក្ដីស្នេហ៍
ព្រោះអីអ្នកម៉ែនៅក្បែរជាប់។

ឯទូកលិចលង់ក្នុងទន្លេ
ក៏ទេសូន្យសោះអស់ធនទ្រព្យ
យ៉ាងហោចសេសសល់ផលគួរគាប់
នៅជាប់នឹងខ្លួនចួនទីផ្សេង។

បើសិនផ្ទះឆេះផេះផង់ហើយ
គ្មានសល់អ្វីឡើយរលីងធេង
ពេញដោយកង្វល់កលវង្វេង
មិនមែនលេងៗដូចលិចទឹក។

តែសុំចៀសវាងឃ្លៀងទាំងពីរ
សុខដុមរមណីរាល់ល្ងាចព្រឹក
គ្រោះអគ្គីភ័យទូកលិចទឹក
អាសន្នពន្លឹកកុំនឹកនា។

ទាំងមេទាំងបាមហាក្រៃ
គុណលោកថ្លាថ្លៃស្មើៗគ្នា
តោងប្រណិប័តណ៍ថ្វាត់វន្ទា
សួគ៌ាពុំស្មើអើគុណលោក។

រ័ត្នន៍ សេនា

Tuesday, July 15, 2014

ខ្លះៗ អំពី សុភាសិត ពាក្យទំនឹមទំនៀម របស់ខ្មែរ!!


បទពាក្យ ៨ (បន្ទាប់ធម្មតា)

ធ្វើស្រែនឹងទឹកធ្វើសឹកនឹងបាយ
មានផ្លូវប្រឡាយទើបទឹកហូរលក
ត្រឡាចវារទៅទើបល្ពៅវារមក
មានកើតពីរកសន្សំទុកនៅ។

កុំស៊ីតាមឃ្លានកុំហ៊ានតាមចង់
ផ្លូវវៀចកុំបង់ផ្លូវត្រង់កុំទៅ
ទីទឹកត្រជាក់ត្រីកុំកុះនៅ
ភ្លើងឆេះឆាបទៅតម្រូវមានផ្សែង។

ខិតខំធ្វើគុណមួយរយសំពៅ
ទោសមួយចូលនៅអាស្រូវជាក់ស្ដែង
កាំបិតមិនអាចចិតដងខ្លួនឯង
ហារស្លាក់ខ្ជាក់ស្លែងស្តោះហើយលេបវិញ។

សំណាបយោងដីស្រីយោងបុរស
គុណច្រើនមិនអស់បានទោសទោម្នេញ
មាយាដកខ្ញីគេស្តីជម្រេញ
ទុកមិនចំណេញដកចេញមិនខាត។

ភូតនៅលើហោរចោរនៅលើជាង
ពាក្យចាស់រៀបរៀងទំនៀមបទបាទ
ដំរីជើងបួនគង់មានពេលប្លាត
អ្នកប្រាជ្ញពេញខ្នាតភ្លេចបង់អសារ។

គោលឿនសឹកកស្រីល្អសឹកគូថ
អ្នកពោលពាក្យភូតច្រើនចាញ់អាត្មា
ស្រមោចក៏អាចផ្ដួលដំរីសា
មិនកាន់ច្រវារាទឹករំខាន។

សម្តីសរជាតិមាយាទសរពូជ
មិនអាចគេចរួចពីភ្នែកសណ្តាន
លេងក្មេងបាក់យសលេងពស់មិនខាន
ពស់ចឹកក្ស័យប្រាណលែងបានរស់នៅ។

(បទជាប់ទង)

ខ្មែរភាសិត ស្ថិតនៅនា ជាបន្ទាល់
គ្រប់រូបរាល់ ស្គាល់អត្ថន័យ នៃពាក្យពេចន៍
បុរាណប្រៀប ធៀបសេចក្ដី ស្ដីរំលេច
ន័យជានិច្ច ពេចន៍ឃ្លោងឃ្លា ជាប្រយោគ។

ពាក្យទំនឹម ទឹមទំនៀម បៀមខ្លឹមសារ
ពីដូនតា ចារលៃលក មកគគោក
ជីកកកាយ ស្រាយបញ្ជាក់ គតិលោក
ជាទ្រព្យភោគ លោកបន្សល់ ដល់សព្វថ្ងៃ។


រ័ត្នន៍ សេនា (ភូមិកាព្យ)

ដើរឲ្យមានបី ស្រីដីឲ្យមានបួន


(បទពាក្យ ៧)

ដើរឲ្យមានបីន័យម៉្យាងថា
អាត្មាសម្របស្របទង្វើ
តាមបីមជ្ឈដ្ឋានលំអានធ្វើ
សំដៅទៅលើអំពើខ្លួន។

ទីមួយគោរពមនុស្សថ្នាក់ខ្ពស់
មានទ្រព្យធនយសខ្ពស់មាំមួន
បើប្រណិប័តណ៍បានសមសួន
គាប់ជួនថ្ងៃក្រោយឲ្យអាស្រ័យ។

ទីពីរគឺអ្នកថ្នាក់កណ្ដាល
ស្និទ្ធស្នាលសប្បុរសស្មោះដួងចៃ
រាប់អានឲ្យច្រើនកើនរាល់ថ្ងៃ
អាសន្នយប់ថ្ងៃជួយអាសា។

ទីបីថ្នាក់ទាបក្រោមបង្គាប់
តោងរាប់អានគ្នាជាធម្មតា
ផ្ដល់ឲ្យរង្វាន់គ្រាន់ប្រើការ
កាន់តែឧស្សាហ៍ធ្វើការងារ។

ស្រដីមានបួនជូនបន្ទាប់
គួរគាប់រាប់ដល់រាល់វេលា
កាលៈទេសៈត្រូវសន្ទនា
នេះជាទង្វើធ្វើឲ្យបាន។

ទីមួយចេះស្ដីសសើរគេ
ទីពីរតោងរេគិតប៉ាន់ស្មាន
ហ៊ានស្ដីជំទាស់ដោយក្លាហាន
ឲ្យបានប្រពៃលៃតាមកាល។

ទីបីស្រដីឲ្យងាយយល់
គេអស់ពិភាល់រាល់តំណាល
ទីបួនចេះស្ដីស្របតាមកាល
សម្របសម្រាលកាលជាក់ស្ដែង។
...........................................

មានការបកស្រាយមួយបែបទៀតថា៖ ដើរឲ្យមានបីៈ ទោះបីទៅរស់នៅទីណា
ក៏ដោយ  ដើរទៅកន្លែងណាក៏ដោយ គប្បីកាន់សីលធម៌ ៣ ប្រការខាងក្រោម
ឲ្យជាប់ (កុំឲ្យដាច់) គឺ៖
- កុំកាប់សម្លាប់គេ
- កុំលួច
- កុំសេពកាមគុណ ជាមួយ «កូន-ប្រពន្ធ-ប្តី» របស់គេ ឬថា  « កុំលួចកូន-ប្រពន្ធ
ឬ ប្តី » របស់គេ ។

ស្រដីឲ្យមានបួនៈ សីលធម៌ ៣ ប្រការខាងលើ មិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេយើងត្រូវកាន់
សីលធម៌ ៤ ប្រការទៀត សម្រាប់ «វាចា» របស់យើង ទើបអាចទទួល «សុខ»
ពេញលេញបាន ។ សីលធម៌ទាំង ៤ នោះគឺ៖
១- កុំនិយាយកុហក (ភូតភរបោកប្រាស)
២- កុំញុះញង់ (ឲ្យគេបែកបាក់គ្នា)
៣- កុំនិយាយដើមគេ
៤- កុំនិយាយពាក្យរោយរាយ (ពាក្យឥតខ្លឹមសារ)។


រ័ត្នន៍ សេនា (ភូមិកាព្យ)

រនាបបាក់យករនាបជួស..