ភ្នំនាងកង្រី

នៅឃុំពង្រ ស្រុករលាប្អៀរ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង មានភ្នំមួយខ្ពស់ជាងគេ មើលពីចំងាយ​

ទៅឃើញដូចមនុស្សដេក ផ្កាប់មុខសណ្តូកខ្លួន ។​​  នៅលើភ្នំនោះមានរុក្ខជាតិតូច​

ធំដុះជាច្រើន ​ ដូចភ្នំឯទៀតនៅជុំវិញនោះដែរ   តែប្លែកជាងគេ   នៅត្រង់ចង្កេះភ្នំ

នោះ  មានម្អមដុះច្រើនណែនតាន់តាប់ អ្នកស្រុកនៅជុំវិញនោះ  គេមិនបរិភោគ

ម្អមនោះទេ ព្រោះគេឮ ចាស់ៗ   ដំណាលថាម្អមនោះកើតពីរោមនាងកង្រីយក្ខិនី

ជាមហេសីព្រះពុទ្ធិសែន ហើយគេសន្មត់ថា  ម្អមនោះជារោម យោនីនៃនាងកង្រី

នោះឯង ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះនៅលើជើងភ្នំនោះ មានត្បាល់ថ្មមួយធំ តាំងពីបុរាណ

មកមិនដឹងជានរណា សាងទេ ។ ពួកជនអ្នកឡើងដល់ទីនោះ លុះតែយកអង្រែថ្ម

បុកត្បាល់ថ្មនោះ ទើបមិនគ្រុនចាញ់ ហើយនិងបានសុខ សប្បាយ  (នេះជាជំនឿ

របស់អ្នកស្រុក ដែលមានតាំងពីបុរាណកាល) ។ រឿងនាងកង្រីមានសេចក្តី សង្ខេ

-បដូចតទៅនេះ៖

កាលពីព្រេងនាយ​ មានសេដ្ឋីម្នាក់នៅនគរមួយ ជាមនុស្សឥតកូនបាននាំប្រពន្ធ​

ទៅបន់សុំកូននៅដើមជ្រៃមួយ ។ ក្រោយពីបន់ប្រពន្ធក៏មានកូនដល់ទៅ១២នាក់

សុទ្ធតែស្រី ។  លុះបានកូនហើយ  សេដ្ឋីធ្លាក់ខ្លួនជាអ្នកទ័លក្រ  រកអាហារចិញ្ចឹម

កូនគ្មាន  ក៏បរទេសដឹកកូនទាំង  ១២  នាក់  ទៅប្រោសចោលក្នុងព្រៃជ្រៅមួយ ។

ក្រោយពីឪពុកប្រោសចោល កូនទាំង  ១២  នាក់ ក៏នាំគ្នាដើរទៅក្នុងព្រៃដល់នគរ

មួយ ជានគរយក្សស្រីឈ្មោះនាងសន្ធមារ ។យក្សស្រីនោះមានកូនស្រីមួយឈ្មោះ  

នាងកង្រី ។ នាង សន្ធមា បានឃើញនាងទាំង ១២នាក់  ក៏តំណែងខ្លួនជាមនុស្ស

ស្រី   នាំយកនាងទាំងនោះទៅទុកក្នុង   ប្រាសាទរបស់ខ្លួនឱ្យបំរើនាងកង្រីជាកូន។

កាលនាងទាំង ១២ នាក់  ដឹងថា   នគរនោះជានគរយក្ស    នាងសន្ធមាជាយក្ខិនី 

ហើយ  ក៏នាំគ្នារត់ចេញ។  នាងសន្ធមារ បានតាមរកទៅឃើញ នាងទាំង ១២ ជា មហេសីព្រះបាទ រថសិទ្ធិ នៅនគរមនុស្ស  ក៏តំណែងខ្លួនជាស្រីក្រមុំបានធ្វើជា ម-

ហេសីព្រះបាទ រថសិទ្ធិ នោះដែរ  ហើយនាង សន្ធមារ ធ្វើពុទ្ធជាឈឺធ្ងន់  ញុះញង់

ពេទ្យ  ឱ្យទូលព្រះបាទរថសិទ្ធិ  ឱ្យឆ្កៀលភ្នែកនាងទាំង ១២  មកធ្វើជាថ្នាំព្យាបាល

រោគខ្លួន  និងឱ្យយកនាងទាំង ១២ នាក់   ដែលមានគភ៌គ្រប់គ្នាទៅទុកក្នុងរណ្តៅ

មួយជាមួយគ្នាបង្អត់អាហារ ​ ហើយឲ្យយកគ្រាប់ភ្នែកនាងទាំង ១២នាក់  ទៅទុក

ក្នុងឃ្លាំងឯនគររបស់ខ្លួន ឱ្យនាងកង្រីជាកូនថែរក្សា។

បណ្តានាងទាំង១២នាក់នោះ នាងបងៗ១១នាក់ ត្រូវគេឆ្កៀល ភ្នែកទាំងសងខាង

ឯនាងពៅត្រូវគេឆ្កៀលតែម្ខាង     ដោយមកពីជាតិមុននាងពៅឆ្កៀលភ្នែកត្រីតែ

ម្ខាងដែរ  ។   នាងទាំង ១២    ដែលមានគភ៌នោះមានពៅបានព្រះពោធិ៍សាត់មក

ចាប់ផ្ទៃ។ វេលានាងបងៗកើតកូនមកភ្លាម  គេហែកកូនចែក សាច់គ្នាស៊ីអស់  ចំ

ណែកនាងពៅ  កើតកូនមកឱ្យឈ្មោះថា  «ពុទ្ធិសែន»​ ​ហើយលាក់ទុកមិនឱ្យនាង​

បងៗដឹងទេ។ ចំណេរកាលខាងក្រោយមក វេលាពុទ្ធិសែនធំពេញជំទង់ឡើង នាង

សន្ធិមារដឹងថាជាកូននាងទី១២ ក៏ប្រើឱ្យជិះសេះ នាំសំបុត្រទៅឱ្យនាងកង្រី ដោយ

ដាក់សេចក្តីថា​  «បើពុទ្ធិសែនមកដល់យប់   ឱ្យស៊ីទាំងយប់ដល់ថ្ងៃឱ្យស៊ីទាំងថ្ងៃ»។ ​

តែជាភ័ព្វរបស់ពុទ្ធិសែន  នៅពេលជិះសេះទៅដល់ពាក់កណ្តាលព្រៃ  មហាឬស្សី

បានឃើញពុទ្ធិសែនកំពុងផ្ទុំលក់ និងឃើញសំបុត្រដែលចងនៅសេះ ក៏ហែកសំ-

បុត្រនោះចោល ហើយសរសេរសំបុត្រជាថ្មីថា «បើពុទ្ធិសែន មកដល់យប់ឲ្យរៀប

ការទាំងយប់ បើដល់ថ្ងៃរៀបការទាំងថ្ងៃ ជាមួយនាងជាកូន »។

ពេលដែលពុទ្ធិសែនទៅដល់នគរយក្សនាង កង្រីបាន ឃើញសំបុត្រក៏រៀបការ​ជា​មួយពុទ្ធិសែនភ្លាម។   ពុទ្ធិសែន   បានសោយរាជ្យនគរយក្សមិនយូរប៉ុន្មានដោយ

នាងកង្រី ​ ថ្វាយដំណឹងអំពីប្រស្រីភ្នែកមាតាលោក ​ និងអំពីថ្នាំសំរាប់ដាក់ភ្នែកឲ្យ​

ជាហើយ និងថ្នាំសំរាប់បោះទៅកើតជាទឹក សមុទ្រជាភ្នំបាន  ក៏ទ្រង់លួចរត់ចោល

នាងកង្រីទាំងអាធ្រាត ។   នាងកង្រី​ ក៏យំសោកស្លាប់នៅកណ្តាលព្រៃ  ហើយពុទ្ធ​

សែនមកដល់នគរវិញដោយសុវត្ថិភាព។ ទ្រង់ដាក់ថ្នាំកែភ្នែកមាតា និងមាតាធំឱ្យ

ជាឡើង ហើយទ្រង់សំលាប់នាងសន្ធមារ ទៅ ទ្រង់បានសោយរាជ្យជំនួសព្រះបិតា

ជាសុខក្សេមក្សាន្ត រហូតទ្រង់ចូលព្រះទីវង្គត។

ភូមិកាព្យ ៤ 

ឯកសារយោងសៀវភៅរឿង​ព្រេង​ខ្មែរ

ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ