រឿង ភូមិស្ដីបិតមាស

នៅក្នុងឃុំត្រញំងឬស្សី ស្រុកកំពង់ស្វាយ ខេត្ដកំពង់ធំ មានភូមិមួយឈ្មោះភូមិស្ដីបិតមាស តាំងនៅតាមមាត់
ស្ទឹង។ បានជាមាននាមភូមិស្ដីបិតមាស ដោយមានរឿងព្រេងដំណាលថាៈ កាលកន្លងយូរអង្វែងឆ្នាំមកហើយមាន
មេ ធ្នោះមួយគ្រួគឺប្ដីប្រពន្ធ និងកូនក្រមុំមួយមានរូបស្រស់ឆើតឆាយ សំចតនៅព្រែកធ្វើនេសាទនៅក្បែរខ្ទមអ្នក​តា​​​​
ជាដើមស្ដី។ ការនេសាទរបស់មេធ្នោះនេះ ចេះតែចម្រើនរៀងរាល់ឆ្នាំ រហូតទាល់តែបានក្លាយទៅជាអ្នកមានទ្រព្យ​​​
សម្បតិ្ដ  ស្ដុកស្ដម្ភដោយរបរនេសាទរបស់ខ្លួន ។  តំបន់នោះជាតំបន់មានមូសច្រើនអនេក ថ្ងៃមួយនៅពេលទៀប​​
យប់ មេធ្នោះបានជួបជុំនិងគ្រួសារខ្លួនផងនិងកូនឈ្លួលខ្លួនផង ក៏និយាយទៅកាន់កូនឈ្នួលជាពាក្យនិយាយលេង
ថាៈ ក្នុងបណ្ដាអ្នកទាំង អស់គ្នាមាននរណាហ៊ានដេក ហាលមូស​ ១យប់ទេ ។ ពេលនោះ មានកូនឈ្នួលកំលោះ
ម្នាក់​ប្រកបដោយរូបឆោម និងប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ បានឆ្លើយទទួលខ្លួនថា ខ្ញុំហ៊ានបើខ្ញុំដេកហាលមូស១យប់បាន តើ
លោកដង្ខៅឱ្យអ្វីខ្ញុំ?។ មេធ្នោះបែបអន់ចិត្ដក៏ និយាយតបវិញថា ៖ «អាចោលម្សៀតឯងចេះតែអួតគេ និយាយសួរ
ឯណានោះ ក៏ឯងនិយាយរ៉ាប់រងដែរ»។ កូនឈ្នួលកំលោះនោះក៏និយាយតបវិញថា «បើខ្ញុំអួតនោះ​ សូមឱ្យដង្ហៅ
ភ្នាល់ជាមួយខ្ញុំទៅ ហ៊ានដាក់អ្វីក៏ហ៊ានដាក់ដែរ»។ដង្ខៅរឹតខឹងនិយាយថា«អញដាក់របស់ទ្រព្យដែលអញមានទាំង​​
អស់ អញចុះចេញតែខ្លួនទេ ឱ្យតែឯងហ៊ានឱ្យ អញចងឯងទុកហាលមូស១យប់ទាល់ភ្លឺ ចុះបើឯងពុំហ៊ាន ឬទ្រាំ
មិនបានវិញ តើឯងសុខចិត្ដនៅបម្រើធ្វើខ្ញុំអញអស់មួយជីវិតឬ?» កូនឈ្នួលឆ្លើយថាខ្ញុំសុខចិត្ដធ្វើ តែបើដង្ខៅសុខ
ចិត្ដ ត្រូវឱ្យកូនក្រមុំដង្ហៅមកខ្ញុំទៀតផង កាលបើខ្ញុំឈ្នះ។ ដង្ខៅថា «អញសុខចិត្ដមិនខ្លាចទេ បើដូច្នេះត្រូវពពួក
កម្មករទាំងអស់ ចាប់វាចងមកភ្លាមឱ្យជាប់នឹងដើមស្ដីក្រោយខ្ទមអ្នកតានេះចុះ អញសុខចិត្ដហើយ អញចង់ឈ្នះ
អានេះម្ដង កម្មករទាំងអស់គ្នាត្រូវជួយធ្វើបន្ទាល់អញផង»។ កូនឈ្នួល នោះក៏សុខចិត្ដឱ្យគេចងភ្ចាប់និងដើមស្ដី។

​​    ដល់គេទាំងអស់គ្នាត្រឡប់មកលំនៅវិញ កូនឈ្នួលកំឡោះនោះក៏បន់ស្រន់ អ្នកតាដែលនៅទីនោះថា «សូមឱ្យ
លោកតាជួយខ្ញុំផង ខ្ញុំបានជាភ្នាល់ជាមួយដង្ខៅធ្នោះទៅហើយ សូមកុំឱ្យមានមូសខាំខ្ញុំឱ្យសោះ សូមឱ្យខ្ញុំបានរស់​​
ជីវិត ហើយឱ្យបានកូនក្រមុំមេធ្នោះ និងមានទ្រព្យសម្បតិ្ដ បើបានដូចប្រាថ្នាមែន ខ្ញុំសន្យាថានឹងទិញមាសបិទដើម
ស្ដីនេះ តាំងពីគល់រហួតដល់ចុង ហើយធ្វើខ្ទមគ្រឿងឈើប្រក់ក្បឿង ថ្វាយលោកតាទៀតផង»។ ចំណែកមេធ្នោះ
នឹក​ថា អាកូនឈ្នួលដែលវាហ៊ានឱ្យចងហាលមូសនេះ មុខជានឹងស្លាប់ដោយមូសខាំ ដោយខ្សោះឈាមមិនខាន​។
តែបើវាទ្រាំមិនបាន វាហៅឱ្យស្រាយពាក់កណ្ដាលអាធ្រាតនោះ វាមុខជានៅធ្វើខ្ញុំបម្រើអញអស់មួយជីវិត មិន
ខាន។ នៅពេលយប់នោះអ្នកតាដើមស្ដី លេងបៀចាញ់អ្នកតាឯទៀត យកមូសទៅសងគេអស់ មូសដែលធ្លាប់តែ
មានដូច គេបាចអង្កាមក្លាយទៅជាស្ងាត់់ឈឹង ឥតសេសសល់បន្ដិចបន្ដួចឡើយ ហើយឈ្នួលនេះទៀតក៏គ្មានមូស
ខាំបន្ដិចសោះដែរ ដោយហេតុតែវាមាននិស្ស័យត្រូវជាគូរព្រេងជាមួយនិងកូនក្រមុំមេធ្នោះ ហើយត្រូវវាឡើងធ្វើជា​​
អ្នកមានផង។ លុះភ្លឺឡើងដង្ខៅធ្នោះ និងកូនឈ្នួលឯទៀតនឹកថា «អាកូនឈ្នួលដែលចងនៅដើមស្ដីនោះវាស្លាប់
ស្រេចទៅហើយ» ក៏បបួលគ្នាដើរទៅមើល ស្រាប់តែឃើញអានោះសើចដាក់ដង្ខៅ និងកូនឈ្នួលឯទៀតទៅវិញ។
ពេលនោះអ្នកឃើញទាំងប៉ុន្មានក៏កោតស្ងប់ស្ងែង ខ្លាចអំណាចកូនឈ្នួលនោះគ្រប់ៗគ្នា។ ដង្ហៅនឹកអស់សង្ឃឹម និ​
យាយនិងកូនឈ្នួលឯទៀតថា «កិច្ចសន្យាដែលអញនិយាយគ្នាពីល្ងាចនោះ ឥឡូវទុកជាកូនឈ្នួលនេះឈ្នះអញ
ហើយ ត្រូវអញលើកទ្រព្យសម្បតិ្ដ និងកូនក្រមុំអញផ្សំផ្គុំឱ្យវា» ។ ក្នុងថ្ងៃដដែលនោះមេធ្នោះឱ្យកាប់ជ្រូក មាន់ទា
ធ្វើស្បៀងអាហាររៀបការកូនឈ្នួល និងកូនក្រមុំរបស់ខ្លួន រួចប្រគល់ទ្រព្យសម្បត្ទិ និងមុខរបរដង្ខៅ ឱ្យកូនប្រុស
ស្រី​កាន់កាប់តទៅ។ ដង្ខៅនោះក៏នាំប្រពន្ធ ចុះចេញទៅនៅលំនៅដើមវិញ។ ដង្ខៅធ្នោះថ្មី (ប្ដីប្រពន្ធ) និយយគ្នាថា
«យើងត្រូវឱ្យគេទិញមាសសន្លឹកមកបិទដើមស្ដី ហើយធ្វើខ្ទមឱ្យលោកតា តាមតែបងបានបន់ស្រន់បួងសួង»។លុះ
​​​ធ្វើស្រេចហើយអ្នកតាទីនោះ ក៏មានឫទ្ធានុភាពពូកែ ហើយមិនត្រឹមតែមេធ្នោះប៉ុណ្ណោះទេដែលគោរព ទោះបីអ្នក
ស្រុកឬអ្នកដំណើរតាមដងស្ទឹង ក៏គោរពអ្នកតានោះយកជាទីពឹងពំនាក់ដែរ។ អ្នកតានោះក៏មានឈ្មោះថា «អ្នកតា
ដើមស្ដីបិតមាស» តាំងពីត្រឹមនោះមក។ តែសម័យឥឡូវនេះ ដើមស្ដីនោះងាប់បាត់ទៅហើយ ឯខ្ទមដែលមេធ្នោះ
ធ្វើនោះ ក៏ពុកបាក់បែកបាត់ទៅហើយដែរ នៅសល់តែកន្លែងដើមស្ដី នឹងខ្ទមអ្នកតាប្រក់ស្បូវប៉ុណ្ណោះ។ព្រោះហេតុ​
ដូចរៀបរាប់នេះ បានជាភូមិនៅតាមមាត់ស្ទឹងក្បែរខ្ទមអ្នកតាទាំងអស់ បានជាប់ឈ្មោះថា «ភូមិដើមស្ដីបិតមាស»
ហៅក្លាយមកត្រឹមតែ «ភូមិស្ដីបិតមាស» ជាប់រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះឯង។

(សម្រង់ចេញពីសៀវភៅប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ)