រឿង កំពង់ខ្សាច់ស

នៅក្នុងឃុំរាក់ជ័យ ស្រុកបាភ្នំ ខេត្ដព្រៃវែង មានភូមិមួយដែលនៅខាងលិចភូមិគោកសណែ្ដក ចម្ងាយប្រមាណ
៣គ.ម គេហៅភូមិនេះថា «កំពង់ខ្សាច់ស»។ កាលពីដើមកំពង់ខ្សាច់ស ជាទីប្រជុំជននៃសាលាស្រុកបាភ្នំ។ដោយ​​
ទឹកជន់លិចជាញឹកញាប់ពេក រាជការក៏រើសាលាស្រុកអំពីកំពង់ខ្សាច់ស ទៅដាក់នៅឃុំឈើកាច់វិញ។ កំពង់ខ្សាច់
សដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងមាត់បឹងដ៏ធំមួយ ដែលមានទឹកខួបប្រាំងខួបវស្សា ព្រមទាំងសម្បូណ៌ដោយមច្ឆាជាតិផង​
។ នៅខែវស្សា បឹងខ្សាច់ស មានទឹកល្ហល្ហាចប្រៀបបាននឹងបឹងទន្លេសាបនារដូវប្រាំង ប៉ុនែ្ដនៅរដូវប្រាំងបឹងនេះរូម
មកនៅតូចវិញ។ មុនឆ្នាំ១៩៥០ «កំពង់ខ្សាច់ស» ជាផ្សារមួយយ៉ាងធំមធ្យម ប្រកបដោយសេចក្ដីសប្បាយរុងរឿង
ប៉ុនែ្ដដោយស្រុកមានអសន្ដិសុខក្នុងសម័យនោះ អ្នកផ្សារក៏នាំគ្នារត់ឡើងទៅនៅឯគោគសណែ្ដកខ្លះ ទៅនៅពាម​
រក៍អស់ខ្លះទៅ។ សព្វថ្ងៃកំពង់ខ្សាច់ស ក្លាយជាភូមិអ្នកស្រុកធម្មតា។

បានជាគេហៅថា «កំពង់ខ្សាច់ស» ដោយមានរឿងព្រេងដែលចាស់ៗនិទានតៗមកថាៈ ក្នុងអតីតកាលយូរ
អង្វែង​ណាស់មកហើយ ឮថាមានក្រពើឈ្មោលមួយនៅឯភ្នំជើងម៉ីដែង ក្នុងស្រុកកូសាំងស៊ីន មានមហិទ្ធិឫទ្ធិខ្លាំង
ពូកែណាស់ អាចកាឡាខ្លួនជាមនុស្សក៏បាន ជាលោកសង្ឈក៏បាន។ ថ្ងៃមួយក្រពើនេះ បានកាត់មករកប្រខាំគ្នានឹង
ក្រពើមួយទៀតនៅទន្លេហោះហៀវ ក្នុងឃុំកំពង់ភ្នំ ស្រុកលើដែក (កណ្ដាល) លុះមកដល់ពាម (បាណាម) ដែល
មានទន្លេដែលបែកជាបី ក្រពើនោះរកទន្លេហោះហៀវមិនឃើញ។ ត្រង់នេះគេសន្មត់ហៅថា «ពាមរក៏» រហូតមក
ដល់សព្វថ្ងៃ។ ពេលនោះក្រពើក៏បានឃើញទូកតា និងយាយពីរនាក់ ដែលកំពង់អុំធ្វើដំណើរទៅកំពង់ភ្នំ ក្រពើក៏
កាឡាខ្លួនជាភេទលោកនេន សុំដោយសារទូកតានឹងយាយនោះទៅ។ ក្នុងពេលដែលតានឹងយាយកំពុងអុំទូក
លោក​នេន ក៏សួរតាថាត្រង់ណាគេហៅថាទន្លេហោះហៀវ? តាឆ្លើយថាបន្ដិចទៀតដល់ហើយ។ អើបើដល់ហើយ
សូមតាប្រាប់អាត្មាផង។ «មិនអីទេចាំករុណាទូលពុទ្ធដីកា»។ លុះតានិងយាយ អុំទូកដល់ទន្លេហោះហៀវ ក៏ប្រាប់​
ថា៖ ត្រង់នេះហើយហៅថាទន្លេហោះហៀវលោកចៅ!”។កាលដែលបានដឹងថាទន្លេហោះហៀវហើយ លោកនេន​​
ក៏កាឡាខ្លួនជាក្រពើភ្លាម លោតចុះទៅក្នុងទឹកភ្លុងបានជួបនឹងក្រពើហោះហៀវនោះ ក៏ចាប់ប្រខាំគ្នាយ៉ាងសម្បើម​
អស្ចារ្យ ដល់ទីបំផុតក្រពើនៅជើងភ្នំម៉ីដែងត្រូវក្រពើហោះហៀវខាំដាច់កន្ទ្ទុយ និងខាំត្រូវកន្លែងឯទៀតយ៉ាងដំណំ​
។ ក្រពើត្រូវរបួសក៏ហែល លាក់ខ្លួនពួនអាត្មាក្នុងបឹងមួយនៅខាងកើតពាមរក៏។ លុះដល់មនុស្សគេឃើញក្រពើកំ​
បុតកន្ទុយនៅក្នុងបឹងនោះ គេក៏សន្មត់នាមបឹងនោះហៅថា «បឹងក្រពើកំបុត» រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ លុះភៀសខ្លួន
ផុតពីអាសន្នធំហើយ ក្រពើនោះក៏វារលូនប្រាថ្នានឹងវិលទៅលំនៅខ្លួនឯជើងភ្នំម៉ីដែងវិញ ដើម្បីនឹងឱ្យបានជួបប្រ​
ពន្ធកូន ប៉ុនែ្ដជាអកុសលលូនមកដល់វាលខាងកើតបឹងនោះ ដែលសព្វថ្ងៃហៅថា «ខ្សាច់ស» ក៏ដាច់ខ្យល់ស្លាប់
ទៅ។ អ្នកស្រុកនាំគ្នាអារយកសាច់ហើយចម្រាញ់យកខ្លាញ់។ដោយហេតុតែក្រពើនោះមានឫទ្ធីអំណាច អ្នកស្រុក
មិនហ៊ានអាស្រ័យ ក៏យកទៅចាក់ចោលនៅវាលខ្សាច់។ សាច់ក្រពើនោះស ក៏សន្មត់ហៅទីនោះថា «សាច់ស»
ដល់​យូរៗទៅហៅក្លាយមកថា «ខ្សាច់ស»។ ខ្លាញ់ក្រពើដែលគេចម្រាញ់បាននោះ គេយកទៅចាក់ចោលនៅបឹង
មួយធំក្នុងឃុំពាមរក៏ ស្រុកពាមរក៏ ហើយសន្មត់ហៅបឹងនោះថា «បឹងចាក់ខ្លាញ់» ទាំងភូមិ និងវត្ដនៅក្បែរមាត់បឹង
នោះក៏ហៅថា «ភូមិចាក់ខ្លាញ់ វត្ដចាក់ខ្លាញ់ដែរ» រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ ចំណែកក្រពើញី កាលបើបាត់ប្ដីយូរពេក
មិនឃើញត្រឡប់ទៅវិញ ក៏លាកូនមកតាមប្ដី។ លុះមកដល់ពាក់កណ្ដាលផ្លូវ បានដឹងថាប្ដីស្លាប់ទៅហើយ ក៏ទ្រោម
ពួនស្លាប់ខ្លូននៅទីនោះទៅ ខ្មោចក្រពើញីនោះឯង ក៏ក្លាយជាថ្មដោយអំណាចឫទ្ធី។ កន្លែងនោះ អ្នកស្រុកសន្មត់
ហៅថា «ថ្មក្រពើទ្រោម» រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ ឯកូនក្រពើទៀតសោត កាលបើបាត់មេបាយូរពេក មិនឃើញត្រឡប់
មកវិញ ក៏តាមមកទៀត មកដល់ពាក់កណ្ដាលផ្លូវក៏បានដឹងថា មេ និង បាខ្លួនស្លាប់អស់ហើយ ក៏ក្រាំងខ្លួនស្លាប់
នៅទីនោះទៀតទៅ ទីក្រាំងខ្លួននោះ ក៏ក្លាយទៅជាថ្មដោយអំណាចឫទ្ធិដែរ។ ត្រង់នោះអ្នកស្រុក ហៅថា «ភូមិថ្ម
ក្រាំង» ហៅក្លាយមកទៀតថា «ភូមិថ្មទ្រាំង» រហូតសព្វថ្ងៃនេះ។ ចម្ងាយពីថ្មក្រពើទ្រោមទៅភូមិថ្មទ្រាំង ប្រមាណ១
គ.ម នៅ ខាងកើតឆៀងអាគ្នេយ៍ផ្សារគោកសណែ្ដក ក្នុងឃុំរាក់ជ័យ ស្រុកបាភ្នំ ខេត្ដព្រៃវែង។

ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ